Blog 4 november

Donald of Hillary en hoe zullen de markten reageren?

Wie wordt de volgende president van de Verenigde Staten, Hillary Clinton of Donald Trump en hoe zullen de financiële markten op de verkiezingsuitkomst reageren? Op korte termijn wordt algemeen verwacht dat een overwinning van Trump voor koersdruk zal zorgen. Nu Trump het in de peilingen iets minder slecht doet zakken de beurzen dan ook wat weg. Ook de statistieken zijn in het voordeel van de Democraten. De gemiddelde stijging van de S&P500 sinds 1945 bedraagt 9,7% voor de Democraten en 6,7% voor de Republikeinen. De gemiddelde stijging van de Dow Jones sinds 1900 bedraagt voor de Democraten 9% en voor de Republikeinen 6%. De enige presidenten met een negatief rendement waren Richard Nixon (door de oliecrisis 1973) en George Bush tijdens de financiële crisis van 2007, beide waren Republikeinen. In deze Blog bekijk ik diverse indicatoren, zoals de VIX index, Wall Street en de Goudprijs, die stuk voor stuk aangeven dat de schade meevalt.

Als je naar de laatste 3 presidenten kijkt dat deed democraat Bill Clinton het goed, maar hij liftte mee op de internetbubbel van 1993 tot 2001. Republikein George H.W. Bush had juist pech omdat hij op de top van de markt in 2001 preseident werd. En democraat Obama had weer geluk omdat hij op de bodem van de markt in 2009 aantrad.

Een objectieve graadmeter van onrust in de markt is de Amerikaanse VIX index. De VIX index laat de afgelopen weken een flink herstel zien. Het huidige niveau van de VIX-index geeft echter nog geen paniekstand aan. Pas na een uitbraak boven de septembertop rond 20,51 treedt de alarmfase in werking. Wat is de VIX Index? De VIX index, ook wel Wall Street's paniekbarometer genoemd, geldt wereldwijd als een toonaangevende graadmeter van de volatiliteit. Meer specifiek: de VIX is een index die de implied volatility van S&P 500 indexopties weergeeft. Het valt op dat veel angst bij beleggers doorgaans samenvalt met, koersdalingen in de aandelenmarkten wat logische weer tot een grotere beweeglijkheid van de koersen leidt. Maar vooralsnog (gemeten op basis van de slotstanden van 3 november) staat de VIX wel hoog, maar geen nog geen paniekstand aan. De betere performance van Donald Trump in de peilingen heeft dus (nog) niet voor grote onrust gezorgd.


Volgens de investment bank HSBC is, ongeacht wie er wint, het edelmetaal Goud een goede belegging. Goud kan naar 1400 bij een verkiezingsoverwinning g van Clinton en naar 1500 indien Trump wint. Feit is dat het technische plaatje voorlopig weinig reden geeft om nu in Goud te stappen, de koers keert slechts terug naar de voormalige bodems van augustus en september rond 1300-1310. Deze oude steunzone fungeert als nieuwe weerstand. Zolang de koers hieronder blijft, oogt het technische beeld negatief en zijn posities niet aan de orde. Er ligt steun op 1.250,49 (gevormd op 24 juni). Voorlopige conclusie is dat Goud geen duidelijke richting aangeeft.


Dan de aandelenbeurzen. Wall Street laat de laatste dagen wat koersdruk zien. De Dow Jones index sloot de afgelopen  dagen nipt onder de steun 18.016, maar blijft nog boven het 200-daags gemiddelde. We worden kritisch, maar wachten nog even af en kijken de kat uit de boom. De Amerikaanse Dow Jones Index is na twee eerdere speldenprikjes nipt onder de steun 18.016 (gevormd op 6 juni) gezakt. Op de korte termijn zijn een aantal lagere topjes zichtbaar die al zwakte aangaven. Op de lange termijn weekgrafiek is echter te zien dat de koers nog net boven het 200-daags gemiddelde weet te blijven. Daarnaast is de doorbraak met 0,4% nog niet erg groot. Er is dus ondanks de zichtbare zwakte nog hoop op herstel. We hebben dan ook besloten om de Dow Jones Index voor nu aan te houden, in afwachting van verdere signalen. We houden de Dow Jones de komende handelsdagen extra scherp in de gaten, zeker omdat deze beurs sterk op de verkiezingspeilingen zal reageren.


Tenslotte de Nederlandse beurs. De AEX zakt hard terug richting de steun 437,85. Wat vooral zwakte aangeeft is de neerwaartse gap (koershiaat) die woensdag op de grafiek is neergezet. Als deze gap niet op zeer korte termijn gesloten wordt geeft dit zwakte en nkoersdruk in de markt aan. Positief is dat de AEX nog boven de steun 437,85 staat. Ondanks de verzwakkende omgevingsfactoren en de negatieve signalen op de grafiek van de AEX valt de verzwakking dus nog mee.

Samenvattend kan vastgesteld worden dat de nervositeit in de markten licht is toegenomen, maar nog niet onrustbarend hoog is. Zoals de kaarten nu liggen (op 4 november) valt de schade mee.

Blog 3 november

Verzwakkende omgevingsfactoren

De afgelopen dagen zien we de onrust en volatiliteit op de beurs toenemen. Woensdag besprak ik al een aantal tekenen van angst in de markten, samen met wat mogelijke oorzaken voor deze onrust. Omdat deze tekenen ook in een flink aantal andere omgevingsfactoren terug te zien zijn neem ik in deze blog een groot deel van deze factoren door. Tot slot zal ik het effect van deze signalen op de AEX bespreken.
De Advance/Decline ratio van de Nederlandse beurs, ook wel hoog/laag verhouding genoemd, wordt dagelijks berekend op basis van het aantal stijgers en dalers op de beurs. Doorgaans is de Advance/Decline ratio een leading indicator, die vooruitloopt op de actuele marktontwikkelingen. De afgelopen dagen is de Advance/Decline ratio aan het dalen. De ratio heeft hiermee alle recente bodems gebroken, wat aangeeft dat er de afgelopen tijd een stuk meer dalers dan stijgers zijn. Deze zogenaamde 'Breadth indicator' geeft dan ook aan dat het draagvlak in de markt begint te verzwakken.

De Moneyflow indicator van de AEX geeft de onderliggende geldstromen van de Nederlandse beurs weer. De Moneyflow van de Nederlandse beurs blijft al een tijdje zijwaarts bewegen, maar op korte termijn zakt deze indicator flink weg.  De uitstroom van kapitaal is hiermee nog niet volledig herstart aangezien het zijwaartse gebied nog intact is. Wel geeft het enige verzwakking weer.

De Nederlandse VIX index geld als de belangrijkste graadmeter van volatiliteit op de Nederlandse beurzen. De VIX index heeft het neutrale koerspatroon opwaarts afgerond. De voormalige weerstand is gebroken, hetgeen een belangrijk signaal oplevert. Aan de bovenkant komt er ruimte vrij richting weerstand 40,08 (gevormd op 11 februari). Dat de VIX opwaarts is uitgebroken, geeft aan dat de onrust onder Nederlandse beleggers flink aan het toenemen is. Dit is een slecht signaal voor de Nederlandse beurs. Mogelijke oorzaken voor de angst in de markt zijn de Amerikaanse verkiezingen (dinsdag 8 november) en de verzwakkende omgevingsfactoren die ik in deze blog bespreek.

Goud geldt op de beurzen nog altijd als een soort veilige haven als bescherming tegen flinke dalingen op de aandelenmarkt. Als de onrust op de beurs toeneemt zie je de goudprijs daarom vaak stijgen. Andersom kun je dus ook aan een opleving in de goudprijs zien dat beleggers naar een veilige haven vluchten. De afgelopen dagen is de goudprijs flink opgeveerd van de steun 1250,49. Deze stijging zal uiteraard meerdere oorzaken hebben, maar een goed teken voor de aandelenbeurzen is het in elk geval niet. Wel kan de goudprijs al snel weerstand verwachten rond de bodems van de oude neutrale range. De stijging zou dus binnenkort al tot stilstand kunnen komen.

De olieprijs (Brent) is woensdag nog verder verzwakt na de aankondiging van de olievoorraden van Amerika. De olieprijs is met de recente stijging hard onder de voorgaande toppen gezakt waarmee de recente uitbraak een duidelijke failure is geworden. De olieprijs lijkt inmiddels een beetje in een vrije val te raken richting de steun 45,09 (bodem van 20 september). De afgelopen tijd hangt het verloop van de AEX en de olieprijs vaak samen, de recente verzwakking in de olie is dan ook een slecht teken voor de aandelenmarkten.

Op de lange termijn leek zich een tijdje een omgekeerd hoofd-schouder patroon af te tekenen. Nu het meerdere keren niet gelukt is om door de weerstand 54,32 te breken begint dit patroon zijn waarde te verliezen. Een zijwaarts patroon lijkt daarom voorlopig waarschijnlijker dan een doorzetting van het herstel.

De Nederlandse kapitaalmarktrente is de afgelopen tijd flink opgelopen. De dalende trend die in 2014 begon is hiermee ten einde gekomen. Een lage rente is over het algemeen een steun in de rug voor de beurs, een stijging is dan ook geen goed teken voor de AEX. Daarentegen zijn er wel individuele aandelen die hier sterk van kunnen profiteren. Vooral banken hebben baat bij een hogere rente, de lage rente drukt daar al een tijd de marges. Overigens zal eerst de weerstand 0,41 nog gebroken moeten worden voordat de rente écht gaat oplopen, voordat dit gebeurd kan gewoon het huidige zijwaartse gebiedje worden doorgezet.

In oktober zagen we de euro/dollar koers flink teruglopen. Dit betekende dat euro's goedkoper werden wat over het algemeen goed is voor de Europese beurzen. Het bevordert immers de export. De afgelopen dagen loopt de EUR/USD echter weer flink op. Inmiddels heeft de koers de oude bodems van augustus en september bereikt, dit zou een eerste weerstandsniveau kunnen worden om verdere stijging tegen te houden. Daarna wacht al snel de dalende toppenlijn (blauw) die op de onderstaande grafiek zichtbaar is. Structureel herstel kan pas plaatsvinden als beide gebroken worden. Dit neemt niet weg dat de stijging op de korte termijn een drukkend effect heeft op de beurs.

Samenvattend wijzen eigenlijk alle omgevingsfactoren die ik hier besproken heb op een verzwakkende beurs. De AEX bevindt zich nog in het neutrale gebied van de afgelopen maanden, wel zien we de afgelopen dagen een verzwakking binnen dit gebied. De AEX is een aantal keer flink op en neer gegaan en zakt nu terug richting de steun 437,85. Wat vooral zwakte aangeeft is de neerwaartse gap die woensdag op de grafiek is neergezet. Als deze gap niet op zeer korte termijn gesloten wordt geeft dit flink wat zwakte in de markt aan. Wel staat de AEX nog boven het hogere bodempje van oktober en ook de steun 437,85 is nog gewoon intact. Ondanks de verzwakkende omgevingsfactoren en de negatieve signalen op de grafiek van de AEX valt de verzwakking dus nog niet structureel te noemen. De kans op een opleving is op de korte termijn dan ook niet verdwenen, hij is alleen een stuk kleiner geworden.

Blog 2 november

Onrust in de markt
De afgelopen maanden bewegen de beurzen redelijk zijwaarts en blijven de grote bewegingen uit. De afgelopen tijd zijn intraday echter wel grote bewegingen zichtbaar. De Europese beurzen liepen dinsdag bijvoorbeeld aanvankelijk op om vervolgens aan het eind van de dag hard in te zakken. We zien dan ook dat de onrust in de markten weer wat toe begint te nemen.

Om te beginnen de AEX. De AEX blijft nog altijd per saldo zijwaarts bewegen tussen de steun 437,85 (bodem van 3 augustus) en weerstand 466,17 (top van 5 september). Recent is wel een hoger topje gevormd binnen deze bandbreedte en de koers staat nog boven de hogere bodem van oktober. Als de AEX op de korte termijn een hogere bodem weet neer te zetten kan het herstel nog hervat worden. Pas als de weerstand 466,17 gebroken wordt kan de eindejaarsrally vol worden ingezet.

De beurs ging dinsdag aanvankelijk omhoog maar viel aan het eind van de dag hard terug. Vooral de dalende olieprijs en toenemende onrust leken hier een rol in te spelen. De DAX sloot uiteindelijk 1,3% in de min maar de AEX wist het verlies te beperken tot 0,63%. Dit was vooral te danken aan Royal Dutch Shell. Royal Dutch kwam dinsdag door met de kwartaalcijfers en die werden goed ontvangen. De stijging van 2,92% van dit zwaargewicht in de AEX wist de koersen nog wat te stutten. Royal Dutch Shell lijkt hiermee de pullback naar de top van september te hebben afgerond, hiermee komt ruimte vrij voor een verdere stijging. Met de hoge weging die Shell in de AEX heeft kan dit een mooi steuntje in de rug zijn.

De toenemende onrust is duidelijk te zien in de Nederlandse VIX index. De VIX index, ook wel paniekbarometer genoemd, geldt als een toonaangevende graadmeter van de volatiliteit. Indien de waarde van de VIX oploopt signaleert dit dat de spanning en nervositeit in de markt toeneemt en vice versa. De VIX is dinsdag uit het neutrale gebied van de afgelopen maanden gebroken. Het gaat hierbij voor de duidelijkheid niet om de rare spike tot boven de weerstand 40,08. Wel komt er met de recente uitbraak ruimte vrij voor een stijging richting deze weerstand. Deze stijging geeft aan dat de onrust onder de Nederlandse beleggers flink aan het toe nemen is, wat een slecht teken is voor de aandelenkoersen.

Terwijl Shell stijgt begint de olieprijs juist weer te dalen. Op de onderstaande grafiek van de olieprijs (Brent) is te zien dat de koers hard is teruggezakt tot onder de voorgaande toppen. De kans op een snelle doorbraak boven de 54,32 is dan ook behoorlijk afgenomen. Een zwakke olieprijs hangt de afgelopen maanden samen met zwakte in de aandelenmarkt dus ook dit is een slecht teken voor de AEX en de rest van de beurs.

Tot slot kijk ik wederom naar de Dow Jones index. De Dow Jones is dinsdag gedaald en zet daarmee de steun 18.016 onder druk. De dalende toppen in het neutrale gebied van de afgelopen maanden gaven al zwakte aan. Het is echter niet de eerste speldenprik die aan de steun wordt uitgedeeld, de vorige dalingen werden niet doorgezet.

Op de weekgrafiek is goed te zien dat de Dow Jones nog met een pullback bezig is. De Dow Jones index brak eerder dit jaar boven haar oude all time high en is sindsdien bezig met een terugtest naar de oude toppen. Zolang de steun 18.016 niet structureler gebroken wordt is deze beweging nog intact en kan de stijging hervat worden. De Dow Jones zal dan wel op zeer korte termijn weer boven de steun moeten sluiten.

Facebook Turbo Long

Ik heb een turbo long op Facebook gekocht. Facebook beweegt al geruime tijd in een opwaartse trend.

In de recente terugval heeft Facebook een hogere bodem achter gelaten, binnen de stijgende trend. Het positieve technische beeld wordt bevestigd omdat de koers boven de voorgaande top weet te blijven. De moneyflow geeft aan dat er bij Facebook sprake is van nieuw kapitaal dat de markt binnenkomt. Er ligt steun rond 125,75 (gevormd op 12 september). We hanteren 140,00 als berekend koersdoel. 

 

 

 

Blog 1 november - Halloween-indicator

Halloween-indicator op Wall Street

Nu Halloween voorbij is, zou de beste beleggingstijd om te beleggen zijn aangebroken. Dit fenomeen wordt ook wel de Halloween-indicator genoemd, die aangeeft dat rond deze tijd van het jaar historisch gezien de bodem wordt gelegd voor een Eindejaarsrally.
Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat de periode van november tot en met april een betere tijd voor aandelen is in vergelijking met  de periode van mei tot en met oktober. Van dit fenomeen is de beurswijsheid 'Sell in May and go away, but remember be back in September' (eigenlijk dus november) afgeleid. De Halloween-indicator is eveneens gebaseerd op het 'part-of-the-year'-effect. Deze indicator zegt dat Halloween, dus op de 31ste oktober, de dag is dat we weer naar de beurs zouden kunnen terugkeren. Recent is in nieuwe wetenschappelijke studies de Halloween-indicator opnieuw onderzocht, met nieuwe historische data en op veel meer aandelenmarkten. Ook de bekende opkomende markten en minder bekende 'frontier markets' zijn onderzocht. Volgens deze nieuwe studies werkt de Halloween-indicator bijna altijd en overal, bovendien lijkt de kracht en het effect ervan toe te nemen. Mogelijk treedt een 'self fullfilling prophecy' op, want als iedereen er in gelooft en er dus naar handelt, dan wordt het effect vanzelf versterkt. Hoe dan ook, het 'part-of-the-year'-effect en de Halloween-indicator wijzen alle op bodemvorming rond deze tijd van het jaar.  Op Wall Street zien we thans bewijzen dat een bodem is gezet, maar nog niet dat de Eindejaarsrally al van start is gegaan. We lopen de belangrijkste Amerikaanse indices langs.

Wall Street laat al een paar weken weinig spektakel zien. Maar de Dow Jones index is in de laatste correctie opgevangen door de voormalige weerstand. Hiermee blijft het technische beeld redelijk. Een doorbraak van de laatste koerstop en weerstand 18.668,44 (top van 15 augustus) zou de verbetering bevestigen. De steun vinden we op 18.016,00 (gevormd op 6 juni). Na een doorbraak onder steun 18.016,00 wordt 17.063,08 het volgende neerwaartse koersdoel.


De Nasdaq 100 index, de kleinere Amerikaanse technologiebeurs,  blijft eveneens al een tijdje kwakkelen. Maar het  technische beeld oogt niet slecht, want deze zomer  is de technologiebeurs  boven de oude weerstand rond 4700 gebroken, waarmee een technische verbetering is opgetreden. Opwaarts is er ruimte richting weerstand 5.500,00 (berekend koersdoel). Steun ligt rond 4.656,51 (gevormd op 12 september).



Het technische beeld van de Dow Jones Transportation index is nog niet doorgebroken, maar trekt wel aan. De neerwaartse trend is al verlaten. De mogelijke hogere koersbodem signaleert weer aantrekkende vraag. Het technische plaatje verbetert verder indien weerstand 8.149,00 (gevormd op 22 april) wordt gebroken. Dan pas komt er meer opwaarts potentieel vrij. De Dow Jones Transportation index biedt steun rond 6.237,14 (bodem van 30 augustus 2013). Na een uitbraak boven weerstand 8.149,00 wordt 9.310,22 het volgende opwaartse koersdoel.


De SOX index, die het koersverloop van de grootste bedrijven in de Amerikaanse halfgeleiderindustrie weergeeft, heeft na een consolidatie de uptrend weten te hervatten. Nadat de laatste top is gebroken, is er ruimte vrijgekomen voor verdere koersstijging richting weerstand 1.362,10 (gevormd op 13 maart 2000). We blijven positief zolang steun 750,00 (gevormd op 5 mei 2015) weet stand te houden.


De Russel 2000 index, die het koersverloop volgt van 2000 Amerikaanse Small Caps aandelen, is de enige Amerikaanse index die niet meer opwaarts wijst.  De Russel 2000 index zakte door de 1.198,40. Nu de neutrale bandbreedte neerwaarts is verlaten, is een technische verzwakking opgetreden richting steun 1.085,94 (gevormd op 19 mei).  De weerstand ligt op 1.296,00 (gevormd op 23 juni 2015). De recente daling bracht de koers van de Russel 2000 index weer terug onder het niveau van toppen van eind 2015. Door deze terugkeer onder een oude koerspiek verzwakt het technische beeld iets. Deze zogeheten 'false move' doet de eerdere verbetering teniet.






www.tostrams.nl 

TOSTRAMS biedt onafhankelijke beleggingsadviezen op basis van Technische Analyse